Z restauracji pod mur

Kurowski nie chciał umierać z zasłoniętymi oczami, a Słodkiego niemiecki oficer dobił strzałem w głowę. Tak zapamiętała wrześniową egzekucję dwóch mieszkańców Konina Barbara Nowacka.

Ilekroć przechodziłem obok podziurawionej kulami ściany kamienicy Zemełki, czy oglądałem słynne zdjęcie z wrześniowej egzekucji, za każdym razem na nowo budziła się we mnie ciekawość ich przedwojennych losów. Historycy poprzestawali bowiem najczęściej na stwierdzeniu, że Aleksander Kurowski był konińskim restauratorem, a Mordechaj Słodki żydowskim kupcem.

Strażak, aktor, restaurator

Niemal wszystko, co wiemy dzisiaj o Aleksandrze Kurowskim (fot. nr 1), zawdzięczmy jego wnuczkom i wnukom, którzy pięć lat temu, w siedemdziesiątą rocznicę tragicznej śmierci dziadka, postanowili zebrać posiadaną wiedzę o historii rodziny. Aleksander Kurowski był, jak się okazuje, nie tylko restauratorem, ale człowiekiem aktywnie zaangażowanym w życie społeczne, polityczne i kulturalne Konina, był więc osobą w Koninie powszechnie znaną.

Urodził się w Koninie w 1892 roku i miał pięcioro młodszego rodzeństwa (na fot. nr 7: Aleksander Kurowski stoi z nimi trzeci od lewej, rodzice siedzą). Idąc śladami ojca wraz z młodszym bratem Leonardem został strażakiem-ochotnikiem (fot. nr 2, drugi od lewej). Wraz z przyjaciółmi aktywnie udzielał się w strażackiej sekcji teatralnej. Zachowało się zdjęcie ze spektaklu o Kościuszce, w którym Aleksander grał kosyniera (fot. nr 3, pierwszy z lewej).

Wóz na dachu

W rodzinie krążą opowieści o ich młodzieńczych żartach. Podobno któregoś razu, wracając z kawalerskiej biesiady, rozebrali wóz drabiniasty, należący do znajomych braci i zmontowali pojazd na dachu posesji. Nie wiadomo, czy to prawda, bo podobną historię opowiadają również mieszkańcy Czarkowa, gdzie tamtejsza młodzież miała się dopuścić takiej samej psoty. Inna anegdota pokazuje pana Aleksandra jako czołowego eleganta w mieście. Kiedy w Warszawie weszły w modę bardzo obcisłe białe spodnie, wybrał się w takich do konińskiego parku. Triumfalne wejście popsuł mu znajomy, starszy Żyd, który zatrzymał go przy furtce i z troską w głosie zwrócił szeptem uwagę: „Panie Kurowski, pan zapomniał włożyć spodnie".

Ślub z żałobą

Do pracy Aleksander Kurowski poszedł wcześnie, wiadomo na pewno, że od ojca uczył się bednarstwa i terminował w jego warsztacie przy ulicy Wodnej, gdzie znajdował się też dom rodzinny Kurowskich. Między innymi jeździł po okolicznych majątkach ziemskich i budował w gorzelniach olbrzymie kadzie, w czym był specjalistą i dzięki czemu na brak zleceń - jak głosi rodzinna legenda - nie narzekał.

W wieku 26 lat, w roku odzyskania przez Polskę niepodległości, pan Aleksander ożenił się z Jadwigą Woźniakowską, córką kowala. Na zdjęciu ślubnym widać, że Jadwiga poszła do ołtarza ubrana w czarną suknię, bowiem trzy lata wcześnie umarł jej ojciec, a żałobę po śmierci najbliższych noszono w tamtych czasach nawet do pięciu lat. Młodzi zamieszkali w kamienicy przy ulicy Staszica (wcześniej Wiejska, potem Nowa), domu rodzinnym matki Aleksandra Kurowskiego (nazwisko rodowe Dębińska). Tam też przyszły na świat wszystkie dzieci Kurowskich: w 1919 Barbara, trzy lata później Wiesław, a w 1926 r. - Janina, jedyna z rodzeństwa, która żyje do dzisiaj.

Bufet w parku

Już po narodzinach pierworodnej, a przed przyjściem na świat syna pan Aleksander pracował krótko w Kaliszu, dokąd przyjeżdżała do niego od czasu do czasu żona; razem chodzili do teatru, odwiedzali restauracje, oddawali się też wioślarstwu, które było jego ulubionym sportem. W Koninie oboje należeli do Klubu Wioślarskiego, Jadwiga była nawet sternikiem.